به نقل از «ایسکانیوز»

تفسیر غزل حافظ/ پری نهفته رُخ و دیو در کرشمۀ حُسن

تاریخ انتشار: ۱۱ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۰۷۴۸۹

به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، برای گرفتن فال حافظ و تعبیر و تفسیر آن باید علم و سواد کافی داشت. به همین دلیل تصمیم گرفته‌ایم تا هر روز تفسیری یکی از غزل های حافظ شیرازی را برایتان بگذاریم. امروز 11 مهر غزل شماره ۶4 می‌پردازیم:

بیشتر بخوانید: فال حافظ / دیدم به خواب دوش که ماهی برآمدی

پری نهفته رُخ و دیو در کرشمۀ حُسن / بسوخت دیده ز حیرت که این چه بوالعجبی است
در این چمن گُلِ بی خار کس نچید آری / چراغِ مصطفوی با شرارِ بوالهبی است

سبب مپرس که چرخ از چه سفله پرور شد  / که کام بخشیِ او را بهانه بی سببی است
به نیم جو نخرم طاقِ خانقاه و رباط / مرا که مصطبه ایوان و پای خُم طنبی است

جمالِ دخترِ رز نورِ چشمِ ماست مگر / که در نقابِ زجاجیّ و پردۀ عنبی است
هزار عقل و ادب داشتم من ای خواجه / کنون که مستِ خرابم صلاح بی ادبی است

بیار می که چو حافظ هزارم استظهار / به گریه سحری و نیازِ نیم شبی است

شرح و تفسیر غزل شماره 64 دیوان حافظ شیرازی

شرح و تفسیر بیت یکم

اگر چه عرضِ هنر پیشِ یار بی ادبی است /  زبان خموش ولیکن دهان پُر از عربی است

اگر چه در حضور یار اظهار هنر بی ادبی است .

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

من هم زبانم ساکت است و عرض هنر نمی کنم . امّا دهانم پُر از عربی است . خواجه با بیان ظریف به یارش عرض هنر نموده است و می فرماید : از علم عربی بهره مندم اگر چه متمدح نیستم .

_ از فحوای کلام خواجه چنین برمی آید که دانستن زبان خودشان هنری محسوب نمی شده که هنر را به دانستن زبان عربی تخصیص داده است .

شرح و تفسیر بیت دوم

پری نهفته رُخ و دیو در کرشمۀ حُسن / بسوخت دیده ز حیرت که این چه بوالعجبی است

پری روی خود را مخفی نموده است یعنی دیده نمی شود . اما در عوض دیو در کرشمۀ حُسن است . یعنی جای پری را گرفته و عرض جمال می کند . دیده از حیرت سوخت که این چه بوالعجبی است . یعنی بسیار عجیب است که شیطان کارِ ملِک و پری را بکند . [ کرشمه = ناز / کرشمۀ حُسن = نازِ زیبایی / در زبان عرب وقتی در یک معنا قصد مبالغه داشته باشد با ابو و یا ام تعبیر می کنند مثل ابوالفساد و یا ام الخبائث ]

شرح و تفسیر بیت سوم

در این چمن گُلِ بی خار کس نچید آری / چراغِ مصطفوی با شرارِ بوالهبی است

در چمن دنیا کسی گُلِ بی خار نچید. زیرا هر کجا که گُل باشد خار هم همراهش است و هر جا شادی باشد دنبالش غم است . چنانکه سعدی می فرماید :

جور دشمن چه کند گر نکشد طالب دوست / گنج و مار و گل و خار و غم و شادی به هم اند

[ درین چمن = در اینجا یعنی دنیا / گل بی خار = گلی که خار نداشته باشد ، یعنی یک چیز بدون نقیض خود باشد / چراغ = آتشی که در فتیله شمع می سوزد / چراغ مصطفوی = شرف اسلام و نور نبوت مصطفی (ص) / شرار = شعلۀ آتش / لهب = شعلۀ آتش ]

شرح و تفسیر بیت چهارم

سبب مپرس که چرخ از چه سفله پرور شد  / که کام بخشیِ او را بهانه بی سببی است

مپرس سببِ اینکه فلک چرا دون پرور شد . یعنی افراد دون را عزیز کرد و نیکان و عزیزان را ذلیل . زیرا که برای تربیت دنی ، سبب لازم نیست . همان دنی و سفله بودن برای تربیت او کافی است . [ سفله پرور = پرورندۀ پست و فرومایه / کام بخشی بخشندۀ مراد ]

شرح و تفسیر بیت پنجم

به نیم جو نخرم طاقِ خانقاه و رُباط / مرا که مصطبه ایوان و پای خُم طنبی است

طاق خانقاه و رباط را به نیم جو نمی خرم زیرا اینها در نزد من بسیار بی ارزشند زیرا که مصطبه برایم ایوان است . یعنی به منزلۀ ایوان و پای طنبی است . حاصل کلام : در جایی که مصطبه ، ایوان و پای خم ، خانۀ طنبی من است . طاق خانقاه و مدرسه و رباط را به هیچ چیز نمی خرم یعنی از آن ها و این ها مستغنی و فارغ ام . [ طاق = ایوان عمارت / خانقاه = تکیۀ صوفیان / مصطبه = جایگاهِ غرباء / ایوان = شاه نشین / طنبی = خانه زیبایی در باغ ها و باغچه ها ]

شرح و تفسیر بیت ششم

جمالِ دخترِ رز نورِ چشمِ ماست مگر / که در نقابِ زجاجیّ و پردۀ عنبی است

جمال دختر رَز یعنی جمال شراب گویا که نورِ چشم ما است که در نقاب زجاجی و در پردۀ عنبی است . یعنی گاه در توی شیشه محفوظ و زمانی در داخلِ عنب مستور است . دختر رَز = کنایه از شراب است / نور چشم = در اینجا یعنی مردمک چشم / زجاج = در لغت شیشه را گویند ولی در اصل یکی از رطوبات چشم است / عنبی =  کنایه از شراب است و در اصل یکی از پرده های چشم است ]

_ حق تعالی چشم را از هفت پرده و سه رطوبت آفریده است که به ترتیب عبارتند از : پردۀ صلبیه ، پردۀ مشیمیه ، پردۀ شبکیه ، رطوبت زجاجیه ، رطوبت جلیدیه ، پردۀ عنکبوتیه ، رطوبت بیضیه ، پردۀ عنبیه ، پردۀ قرنیه و پردۀ ملتحمه .

_ پس خواجه در این بیت به یک رطوبت و یک پرده چشم اشاره کرده و باده را در حکمِ مردمک چشم اجرا کرده است که گاه در پردۀ عنبی است یعنی قبل از فشرده شدن که به حالت انگور است و گاه در رطوبت زجاجی است یعنی موقعی که در قدح بلوری به مجلس می آید .

شرح و تفسیر بیت هفتم

هزار عقل و ادب داشتم من ای خواجه / کنون که مستِ خرابم صلاح بی ادبی است

ای عزیز قبل از این عقل و ادبی داشتم . اما حال که مستِ خرابم ، صلاح بی ادبی است یعنی هر چه ترکِ ادب است از من سر می زند زیرا که لایعقلم . [ خواجه = در این بیت به معنی معزز و محترم / مستِ خرابم = مست لایعقل ]

شرح و تفسیر بیت هشتم

بیار می که چو حافظ هزارم استظهار / به گریه سحری و نیازِ نیم شبی است

باده بیار که پشت گرمی من به گریه سحر و نیاز نیمه شبی است . یعنی باده نوشی من برای خاطر این دو چیز ، به استظهار این دو معنا است . وگرنه غیر از این دو عملِ لایق خدا ندارم که به پشتیبانی آن به این کار ارتکاب نمایم . [ مدام = دایم / استظهار = تکیه زدن بر چیزی ، پشت گرمی / نیاز = حاجت ]

کد خبر: 1200523 برچسب‌ها فال حافظ

منبع: ایسکانیوز

کلیدواژه: فال حافظ شرح و تفسیر بیت ایوان و پای بی ادبی بی خار

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۰۷۴۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

یاوری: دانش آموزان در نمایشگاه پژوهشی سمپاد ظرفیت نهفته خود را آشکار می‌کنند

به گزارش خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، الهام یاوری، رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان در یک نشست خبری با موضوع دومین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی سمپاد که امروز در کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد، اظهار کرد: ایجاد شبکه‌ای از ارتباط انسانی بین دانش‌آموزان سمپاد در دومین نمایشگاه دستاورد‌های پژوهش سمپاد مدنظر است.

رئیس سازمان ملی پرورش استعداد‌های درخشان گفت: دومین نمایشگاه دستاورد‌های پژوهش سمپاد شبکه خوبی از ارتباط انسانی بین دانش‌آموزان مدارس سمپاد و سایر مدارس ایجاد می‌کند؛ شبکه‌ای که قرار است بذر پژوهش‌های آینده و علمی کشور باشد. دومین نمایشگاه دستاورد‌های پژوهش سمپاد از رشد کیفی و کمی خوبی برخوردار است که پس از وقفه ده ساله قرار است برگزار شود.

وی با بیان اینکه دانش‌آموزان مدارس سمپاد و سایر دانش‌آموزان خوش‌فکر مدارس شرکت می‌کنند، اظهار کرد: دانش‌آموزان توانمندی‌ها و دستاورد‌های پژوهشی خود را در این نمایشگاه به نمایش می‌گذارند و ظرفیت نهفته خود را آشکار می‌کنند.

یاوری با اشاره به اهداف نمایشگاه دستاورد‌های پژوهش سمپاد، ادامه داد: دانش‌آموزان با گفت‌وگو با افراد متخصص کاربرد دستاورد‌های پژوهشی خود را بهتر درک می‌کنند.
‎

رئیس سازمان ملی پرورش استعداد‌های درخشان خاطرنشان کرد: این نمایشگاه شبکه خوبی از ارتباط انسانی بین دانش‌آموزان مدارس سمپاد و سایر مدارس ایجاد می‌کند، شبکه‌ای که قرار است بذر پژوهش‌های آینده و علمی کشور باشد.

انتهای پیام/